**खरना (छठ पूजा का द्वितीय दिन):**
1. **उपवास:** .
- भक्ताः खरनादिने सूर्योदयात् सूर्यास्तपर्यन्तं कठोरं उपवासं कुर्वन्ति।
- उपवासे अन्नजलनिवृत्तिः, कदाचित् जलबिन्दुं विना अपि अन्तर्भवति ।
2. **सज्जता:**
- सूर्यास्तस्य अनन्तरं सायंकाले उपवासः भङ्गः भवति।
- उपवासभङ्गस्य सज्जतायां गृहस्य परिसरस्य च सफाई भवति ।
- अर्पणस्य सज्जीकरणात् पूर्वं पाकशाला अपि सम्यक् स्वच्छा भवति।
3. **प्रसाद (प्रसाद):**
- खरना कृते मुख्यः प्रसादः (अर्पणः) खीरः, गुड-तण्डुल-दुग्ध-निर्मितं मधुरं व्यञ्जनं भवति ।
- कदलीफलं, नारिकेलं, ऋतुफलम् इत्यादीनि अन्यवस्तूनि अपि अर्पणेषु समाविष्टानि सन्ति ।
4. **संस्कार:** .
- खरना-सन्ध्या-संस्काराय सम्पूर्णं कुटुम्बं समागच्छति।
- कुटुम्बस्य कल्याणाय, समृद्ध्यै च आशीर्वादं याच्य सूर्यदेवाय अर्पणं क्रियते।
- अर्पणस्य अनन्तरं प्रसादः परिवारजनानां मध्ये वितरितः भवति, प्रतिवेशिनां कृते वितरितः भवति।
5. **महत्त्वम्:**
- खर्णा छठपूजायां निर्णायकदिवसः इति मन्यते यतः अस्मिन् उपवासः, सूर्यदेवस्य प्रथमचक्रस्य च अर्पणं च भवति ।
- पारम्परिकप्रसादेन सह व्रतभङ्गः कठोरव्रतस्य सफलसमाप्तेः प्रतीकं भवति, आशीर्वादं सौभाग्यं च आनयति इति विश्वासः अस्ति ।
6. **परिवारस्य सहभागिता:**
- सम्पूर्णः परिवारः संस्कारेषु सक्रियरूपेण भागं गृह्णाति, येन साम्प्रदायिकः आनन्ददायकः च अवसरः भवति ।
- विशेषतः महिलानां संस्कारस्य निर्माणे, निष्पादने च केन्द्रभूमिका भवति ।
7. **पारम्परिक प्रथा:**
- खरनासम्बद्धाः संस्काराः पुस्तिकानां मध्ये प्रचलितानां पारम्परिकप्रथानां अनुसारं क्रियन्ते ।
समग्रतया खर्णा छठपूजा-उत्सवेषु भक्ति-पारिवारिक-एकता, पारम्परिक-रीतिरिवाजानां पालनस्य च संयोजनेन अत्यावश्यकं सोपानम् अस्ति यदि भवतः अधिकविशिष्टप्रश्नाः सन्ति अथवा अन्यत् किमपि ज्ञातुम् इच्छति तर्हि निःशङ्कं पृच्छतु!
