कालिदासस्य दैनिकम्

fl. चतुर्थ–५ शतकम्) गुप्तयुगम्,[1] शास्त्रीयसंस्कृतलेखकः नाटककारः च आसीत् । तस्य नाटकानि काव्यानि च मुख्यतया हिन्दुपुराणानां दर्शनस्य च आधारेण भवन्ति । तस्य जीविताः कृतयः त्रयः नाटकानि, द्वौ महाकाव्यौ, द्वौ लघुकाव्यौ च सन्ति । कालिदासः कुमारसम्भवः (कुमारः कार्तिकेय इत्यर्थः, सम्भवः च घटनायाः सम्भावना इत्यर्थः, अस्मिन् सन्दर्भे जन्म । कुमारसंभवः एवं कार्तिकेयस्य जन्म इत्यर्थः) रघुवंशः ("रघुवंशः") इति द्वयोः महाकाव्ययोः रचयिता अस्ति । पार्वतीयाः जन्म किशोरावस्था च शिवविवाहं तदनन्तरं तेषां पुत्रकुमारस्य (कार्तिकेयस्य) जन्म च वर्णयति । रघुवंश इति महाकाव्यं रघुवंशराजानां विषये । कालिदासस्य प्रारम्भिकं पुरातत्त्वसाक्ष्यं संस्कृतशिलालेखे ग. ४७३ ई., मन्दसौरस्य सूर्यमन्दिरे प्राप्तः, मेघदूतपूर्वस्य अनुकरणं कुर्वन्तः केचन श्लोकाः सन्ति, ६६; ऋतुसंहारश्च वि, २–३, यद्यपि कालिदासः नामाङ्कितः ।[१२] तस्य नाम कविभारविना सह प्रथमं कर्णाटकदेशे प्राप्तः ६३४ तमे वर्षे ऐहोले शिलालेखः उक्तः अस्ति ।